Koncert

Przedstawienie orkiestry złożonej z więźniarek obozu Auschwitz namalowanych konturowymi białymi liniami na czarnym tle. Tło w górnej części pracy (ale także z boku po lewej) zwęża się i faluje, przypominając dym, także dzięki otaczającym je szarościom, a miejscami brązom. Scenę obramowuje namalowana prostokątna, brązowa ramka, u góry i po bokach zbliżonej szerokości, u dołu szersza. Jest to jedna z wersji lustracji do opowiadania Marii Zarębińskiej-Broniewskiej „Koncert”, wybrana przez artystkę do druku w książce „Ręka umarłej”. Zajmuje całą stronę 89 i poprzedza opowiadanie. „Dziwna to była orkiestra – czytamy w utworze. – Składała się z kilkunastu kobiet, ubranych zawsze jednakowo: w granatowe plisowane spódniczki i białe bluzki z krótkimi rękawami albo w granatowe sukienki w białe kropki” (s. 90). Muzyka grana przez kobiety m.in. towarzyszy ludziom z transportów w drodze do komór gazowych. Motyw dymu koresponduje zwłaszcza z fragmentem opowiadania, w którym bohaterka narratorka patrzy „na ciężkie, nisko ścielące się dymy krematorium” (s. 95). Zewnętrzne krawędzie pracy są w dużej mierze nieregularne, zwłaszcza przy rogach namalowanej ramy uwyraźniają się ślady włosia pędzla. Artystka nie musiała dbać o tę część kompozycji, jej obróbką plastyczną mieli się zająć graficy wydawnictwa. Obiekt w momencie przekazania do Muzeum POLIN nie miał na sobie znaczników poziomu i pionu (małych, prostokątnych kartek z krzyżującymi się blisko środka pionową i poziomą linią, naklejanych po to, by uchwycić pion i poziom ilustracji). Niewątpliwie jednak były one przyklejone w przeszłości, na co wskazują pozostałości śladów taśmy klejącej u góry i na dole pracy.

Przemysław Kaniecki