Plakietka ażurowa z ptakiem

Ażurowa plakietka z początku XIII wieku, odkryta w 1962 roku w Kamieniu Pomorskim podczas prac budowlanych związanych z odbudową Starego Miasta u zbiegu ulic Władysława Jagiełły i Garncarskiej.

Okrągła, ażurowa plakietka o średnicy około 5 cm, przypinana do skóry lub tkaniny, odlana została z jasnego miękkiego metalu, najpewniej stopu cynowo-ołowianego. Wyróżnia ją staranne cyzelowanie, czyli wyrównanie wszystkich nierówności, które mogły powstać podczas odlewania w formie. W centralnej części widnieje sylwetka ptaka z głową zwróconą w lewo, z opuszczonymi skrzydłami, w otoczeniu koncentrycznych kręgów, z czworokątnymi otworami nadającymi plakietce pewnej lekkości.

Kwestią otwartą pozostaje określenie gatunku ptaka, a tym samym prawidłowe odczytanie treści symbolicznych zawartych na plakietce. Niekiedy przyjmuje się, że jest to gołąb lub gołębica, w ikonografii chrześcijańskiej symbol Ducha Świętego. Przypuszcza się także, że może to być ptak drapieżny, sokół albo orzeł. Kamieńska plakietka jest importem zachodnioeuropejskim, prawdopodobnie niemieckim. Niemal identyczne przedmioty znaleziono na wrocławskim Ostrowie Tumskim oraz na szczecińskim Wzgórzu Zamkowym. Formą i sposobem wykonania przypomina plakietki pątnicze, emblematy przypinane do ubrań, nakryć głowy lub toreb, widome znaki pielgrzymowania do miejsc świętych.

Sławomir Słowiński