Maria Magdalena

Leżąca na prawym boku kobieta wspiera się na łokciu, ręce złożyła w modlitewnym geście. Ubrana jest w białą koszulę odsłaniającą prawą pierś i błękitną szatę. Rozpuszczone blond włosy swobodnie opadają na ramiona. Zaczytana, pochyla się nad otwartą księgą, która wsparta jest na ludzkiej czaszce. Postać wydobywa z tła łagodne budujące nastrój obrazu światło. Artysta w mistrzowski sposób połączył myślenie syntetyczne i analityczne, zostawiając nam kompozycję subtelną pełną harmonii i wdzięku, a przy tym nieprzesadzoną. Nie ma tu partii niedopracowanych, wszystko jest wykoncypowane i dokładnie przeprowadzone. Wyobraźnia artysty w połączeniu z realizmem pracy stwarza iluzję, która otwiera nas na mistyczne przeżycia świętej.

Pokutująca Maria Magdalena była niezwykle popularnym tematem na początku XVIII w. w Rzymie. Pierwowzór ideowy - obraz olejny Batoniego datowany na ok. 1740-42 r., znajdujący się w pierwotnie (do 1754 r.) w kolekcji Augusta III, elektora Saksonii i króla Polski, później w zbiorach Gamäldegalerie Alte Meister w Dreźnie (olej na płótnie; 121 x 187,5 cm) został zniszczony podczas II wojny światowej, podczas trzech alianckich nalotów bombowych między 13 a 14 lutego 1945 r. Zachowało się jednak szereg jego replik bądź kopii, a wśród nich dzieło Antona Graffa (olej na płótnie, 119,1 x 185,4 cm) wykonane w roku 1800, przechowywane w kolekcji prywatnej. Dodajmy, że Graff, ulubieniec europejskiej arystokracji, kopiował dla swych klientów w 1796 r. liczne obrazy z Drezdeńskiej Gemäldegalerie, m.in. prace Pompeo Batoniego, Carlo Cignaniego, Antonia da Correggio, Antoniego van Dycka, Raffaela i Petera Paula Rubensa. Cesarzowej Katarzynie Wielkiej udało się nawet poprzez swojego wysłannika wyjednać zgodę na kopiowanie w oryginalnym rozmiarze (co było oficjalnie zabronione). Inne kopie znajdują się np. w Neues Palais Blanc Kammer, w zbiorach National Trust. Temat był często powielany także na innych podłożach, np. porcelanie (Burton Art Gallery and Museum) czy na blasze miedzianej.

Obraz pochodzi z kolekcji żony generała Stanisława Mokronowskiego, w zbiorach roskich (własność Potockich i potem Branickich).