Grzebień jednostronny

Grzebienie można zaliczyć do jednych z najstarszych, a na pewno ponadczasowych przedmiotów używanych przez człowieka w celu utrzymania higieny. Zarówno w znanej nam dziś jednostronnej, jak i rzadszej obecnie dwustronnej formie, spotykane są już na stanowiskach archeologicznych datowanych na okres neolitu. Służyły przede wszystkim do oczyszczania z pasożytów, czesania czy układania włosów. Chętnie używano ich jako elementów ozdobnych przy podpinaniu fryzur. Wraz z rozwojem tkactwa i przędzalnictwa, już od neolitu aż do współczesności, wykorzystywano je również do rozczesywania wełny lub lnu. Najczęściej jednak grzebienie tkackie były węższe i miały wydłużone igły. Przypuszcza się także, że rodzajem grzebienia były jedne z najstarszych narzędzi używanych do zdobienia naczyń ceramicznych.

W czasach współczesnych grzebienie wytwarza się z tworzyw sztucznych takich jak: żywice epoksydowe, kauczuk, sylikony oraz włókna węglowe. W źródłach archeologicznych spotykane są natomiast bardziej szlachetne materiały, jak drewno, żelazo, brąz, kość słoniowa, czy w przypadku najstarszych grzebieni poroże i kość.

Prezentowany, częściowo zachowany grzebień jednostronny odnaleziono w trakcie badań wykopaliskowych przeprowadzonych w 1962 w Kamieniu Pomorskim (województwo zachodniopomorskie). Wykonany został z poroża, z co najmniej ośmiu elementów – sześciu płytek z wyciętymi zębami oraz dwóch, spajających je, łukowatych okładzin mocowanych nitami. Jego zębate płytki charakteryzują się falistymi brzegami, wystającymi ponad grzbiet okładzin, zdobionymi rzędem otworków. Na prostych brzegach grzebienia znajdują się natomiast otworki służące do zamocowania go w pochewce, która stanowiąc element konstrukcyjny, chroniła część pracującą przed wyłamaniem.