Cukiernica do cukru podru

Początki klasycyzmu wiązały się między innymi z odkryciem antycznych miast: Herkulanum w 1709 oraz – niemal czterdzieści lat później – Pompejów, zasypanych pyłem wulkanicznym podczas erupcji Wezuwiusza w 79 roku. Wyniki wykopalisk wzbudziły w całej Europie falę fascynacji sztuką starożytnej Grecji i Rzymu. Odsłonięte i wydobyte dzieła były publikowane, kopiowane i naśladowane. Moda na antyk wpłynęła na wykształcenie się nowego stylu. Według Johanna Joachima Winckelmana (1717–1768), niemieckiego badacza sztuki starożytnej i jednego z najważniejszych teoretyków klasycyzmu, ideał piękna, który próbowali osiągnąć współcześni mu artyści, miał polegać na „szlachetnej prostocie i spokojnej wielkości”. Sztukę klasycystyczną cechowały zatem symetria i umiar w zdobieniach, a także nawiązania do antycznych proporcji, porządków architektonicznych, kształtów naczyń i ornamentów.

W złotnictwie szczecińskim tendencje klasycystyczne pojawiły się dopiero w latach osiemdziesiątych XVIII wieku, a w pełni rozwinęły się na początku XIX stulecia. Do naszych czasów zachowało się niewiele lokalnych wyrobów wczesnoklasycystycznych. Jednym z najciekawszych przykładów jest cukiernica na drobno utłuczony cukier, w formie puszki z dziurkami w pokrywie, wykonana w 1795 roku przez szczecińskiego złotnika, Martina Ephraima Voggelaera (1761–1825). Kształt smukłej wazy z wysoką pokrywą o wklęsłych ściankach, zakończoną półkolistą kopułką nawiązuje do antyku, nie jest jednak wiernym naśladownictwem starożytnych naczyń. Cechuje ją lekkość formy, którą podkreśla delikatna kanelowana dekoracja. Dziurki do sypania cukru układają się w rytmiczny wzór z motywem stylizowanych kampanul – kwiatów w kształcie dzwonków.

Monika Frankowska-Makała