List do Tadeusza Perla oraz innych adresatów (Mieczysława Bibrowskiego, Emila Rosensteina, Gustawy Rosenstein?)

List kilkuczęściowy z Wilna, pierwsza część od Seweryna Trossa (), druga i trzecia napisane ręką Trossa – to wiadomości od przebywających niezmiennie w Warszawie Melanii Perl i Leona Perla – Tross przepisywał je z nieznanego powodu na swoją kartę, z kontekstu dalszej korespondencji, kolejnych listów wynika wyraźnie, że rodzice unikali kontaktu bezpośredniego – z własnego adresu – z synem. Nie wiemy, od kogo pochodzi ostatnia część listu, pisana ręką Trossa, ale z podpisem zaczynającym się literą L (?).

Na karcie pocztowej, na stronie z adresami z lewej strony u góry: S. Tross Grynszt[ejn] | Vilnuis | Algirdo g[at]ve 20/2 | (Piłsudskiego 20/2)

Na rewersie dwa znaczki pocztowe, niebieski znaczek par avion, pieczątki pocztowe; nadruki - m.in. „LIETUVA + LITHUANIE”, godło Pogoni po lewej.

Korespondencja, o której mowa na początku listu, nie zachowała się w zbiorze Tadeusza Perla, być może pozostała u innego, innej z adresatów.

17 II 1940

Moi Kochani

Otrzymaliście zapewne mój list z 6 II, w którym dosyć obszernie wyłożyłem moje poglądy na dzień dzisiejszy. Oczywiście jestem przekonany, że uwagi moje wcale Was nie przekonują, gdyż chcecie wierzyć [ostatnie dwa słowa rozstrzelane]. […]ymuję [?] Wam, że to jest najbardziej przyjemne i wygodne w trudnych czasach dzisiejszych. Przed paroma dniami wpadł mi do ręki jeden z numerów „Narodowca” [chodzi zapewne o wydawanegp we Francji „Narodowca. Gazetę Polsko-Katolicką dla Ludu Polskiego na Obczyźnie”], czytałem też „Czarno na Białem” [przedwojenny tygodnik, opozycyjny wobec sanacji, zorientowany lewicowo – zob. https://sztetl.org.pl/en/glossary/czarno-na-bialem]. Pod tym względem macie bezwzględną słuszność… Niemniej jednak ja mam słuszność w tamtej sprawie. Tak więc mo[je] ponure myśli i Wasze wskazują na dzień ju[trzejszy?] Teraz pesymistą jest już nie Tadzio – ale ja… Proszę Was bardzo, odpiszcie mi bezwzględnie (jak najszybciej) na mój list. [Jeśli?] możliwe wystarajcie się o forsę u wujka (pod tym względem nie mam skrupułów), a Wy przysyłajcie mi gazety ([…] programowych […]ków) polskie, szwajcarskie, gospod[arcze] itd. (B[ardzo] możliwe, że będę pisał do żyd[owskiej] prasy). W listach Waszych nie było żadnych pieniędzy. Tross Całuję Was (U p. Lu[…] [Lurie? zob. MPOLIN-A50.1.88] i nie byłem już 2 tygodnie).

7 II [W tym miejscu skreślone: Melania Perl] Mój Kochany! Dziękuję Ci bardzo za wiadomości o sobie – chciałabym je częściej otrzymywać. U nas wszystko w porządku, jesteśmy zdrowi, mróz tylko nam dokucza, ale zdaje się, że już przechodzi. Od Jadzi już dawno nie miałam żadnej wiadomości. W rodzinie wszyscy są zdrowi, Dziuba pracuje. – Ściskam Cię i całuję. Melcia

Mój Drogi! Matka martwi się o Ciebie, ale ja ją uspokajam zapewnieniem, że jakoś sobie radzisz i żyjesz w warunkach znośnych. Jak łatwo się domyślasz, pracy obecnie nie mam, ale mam nadzieję, że może wkrótce coś dostanę. Mam w tym kierunku pewne przyrzeczenia. Pozdrawiam Cię najserdeczniej i całuję Leon”. [Brak we wcześniejszych fragmentach listu otwarcia cudzysłowu]. Tylko tyle… Jak tylko będę miał coś nowego – napiszę. A Ty odpisuj […]

O Stasiu i Jadzi wiem tyle, że 3 tygodnie temu zostali aresztowani w Lidzie. Co się z nimi teraz dzieje, nie wiem, ponieważ z tamtą stroną nie można korespondować. Przypuszczam jednak, że są już chyba […] z powrotem we Lwowie. Jak tylko będę miał nowe wiadomości – dam Ci znać. Tr[oss]

Na list Wasz czekam, rzeczywiście z utęsknieniem, ponieważ w ten sposób mam możność skonfrontowania siebie z innymi. O ile możliwe – postarajcie się mi przysyłać – nowe wydawnictwa, które ukazują się w Paryżu (a przede wszystkim gazety)

Całuję Was L[…] [?]

transkr. Ewa Małkowska-Bieniek, oprac. Przemysław Kaniecki