List do Tadeusza Perla

List ojca (redaktora naczelnego „Głosu Gospodarczego”) do syna (dziennikarza) na papierze firmowym Zrzeszenia Przedstawicieli Handlowych i Komisantów (nazwa na papeterii w języku polskim i, pod spodem, w trzech językach: angielskim, niemieckim, francuskim); z lewej strony pod spodem:

Telefony: 522-26, 652 -55. | Konto czekowe P. K. O. 19.201

– a z prawej strony adres przy miejscu na datę (Warszawa, Królewska 16).

W liście ojciec sygnalizuje między innymi, że nie jest pewien, czy „Głos Gospodarczy” ze względów problemów finansowych będzie na pewno się ukazywał w przyszłości, stąd syn powinien zacząć proponować swoje artykuły m.in. „Chwili” – redakcji dziennika żydowskiego (syjonistycznego) ze Lwowa (było to pismo wydawane w całym okresie międzywojennym, w nakładzie ponad 30 tysięcy egzemplarzy). Ma na taką współpracę szanse zwłaszcza w sytuacji (nawet jeśli tylko sporadycznej) współpracy z redakcją poczytnego wśród inteligencji żydowskiej „Naszego Przeglądu”.

Treść (interpunkcja i pisownia zmodernizowane):

9/I 1939

Mój Drogi! I otóż już jesteśmy w nowym roku. Co nam przyniesie, osobiście i ogólnie, trudno powiedzieć. Wszelkie prognostyki są zawodne, ponieważ wciąż nowe, a niespodziewane elementy mącą jasność perspektywy. Jednak pomimo wszystko trzeba tak działać i postępować, jak gdyby życie toczyło się normalnym nurtem i nie zaniedbywać spraw codziennych, kręcąc wąskie koło własnych interesów. Z tego założenia wychodząc, sądzę, że powinieneś w swojej działalności pisarskiej wykazywać więcej dynamizmu i przedsiębiorczości. Trzeba się również asekurować. Na [„]Głosie Gospodarczym[”] budować nie można. Na razie idzie, ale jak długo, kto wie. Finansowe podstawy nie są bardzo mocne. Dochód z ogłoszeń w N. 12 pozwoli nam pokryć długi i wydać najwyżej numer lutowy. Żeby sobie zapewnić dochód, chcę puścić się na numery specjalne, oczywiście od czasu do czasu. Będziemy nad tym radzili jutro. Do tego trzeba specjalisty akwizytora dobrze wprowadzonego – takiego na razie nie mamy. A więc musisz się starać, aby móc zamieszczać swe artykuły i w innych pismach, niż dotychczas. Do [„]Chwili[”] napisz bezpośrednio . Przecież nazwisko Twoje jest tam na pewno znane . Powołaj się na swoją współpracę w N.P [„Naszym Przeglądzie”]. Pisz również i do [„]Banku[”]. Mówiłem o tym z Drybińskim [tj. Maciejem Drybińskim, redaktorem czasopisma „Bank”]. Obiecał poparcie. Przyślij artykuł pierwszy na jego ręce. Płacą po gr 20. Temat powinien być finansowo-gospodarczy. Porozum się z Trosem, który tu kręci się około różnych pism. Wychodzi obecnie [„]Dziennik Powszechny[”], organ demokratyczny Z.N.P.[Związku Nauczycielstwa Polskiego; pismo miało charakter społeczno-polityczny], sądzę, że i tam znalazłoby się dla Ciebie miejsce. W tej sprawie Tros może Ci pomóc. Jeżeli zamierzasz pozostać jeszcze we Francji, to musisz starać się zarobić na utrzymanie, a to jest nie tylko mieszkanie i jedzenie, lecz i inne potrzeby, trzeba się przecież i ubrać, i mieć bieliznę odpowiednią, i krawat zmienić od czasu do czasu itp. Są i inne pisma demokratyczne np. [„]Krakowski Dziennik Poranny[”] (tak zdaje mi się [właśc. „Krakowski Kurier Poranny”]), gdzieby można pisać. Chodzi o to, aby z krajem utrzymywać jak najściślejszy kontakt, bo na razie tylko tu możesz zarobić. Co dotyczy spraw handlowych, to, nie spróbowawszy, nie uprzedzaj się. Wydaje mi się, że w związku z nowymi rozmowami o układ handlowy polsko-francuski możliwości interesów będą większe, gdyż podstawą ma być kompensata lub clearing. Dlatego siedząc we Francji, mógłbyś się może o coś zaczepić. Dlatego nie szkodziłoby, abyś p. G. odwiedził, który pamiętał o mnie i nadesłał mi b. uprzejme życzenia na N[owy] Rok. U nas w domu bez zmian. Matka była trzy dni w Śródborowie u Marusi. Pogody dotychczas dopisywały – lekki mróz – dziś plucha, deszcz, odwilż. Co słychać z paszportem. A więc czyń próby zwiększania wachlarza swych zarobków i pisz.

Pozdrowienia, ucałowania Leon

transkr. Ewa Małkowska-Bieniek, oprac. Przemysław Kaniecki