Ikona Wielopolowa

Zestawianie kilku wizerunków na jednym podobraziu należy do wschodniej tradycji. Na terenach Rusi ikony takie pojawiły się przypuszczalnie pod koniec XIV w., najstarsze znane przykłady pochodzą z XV w. z Nowgorodu Wielkiego. Zazwyczaj zestawiano szczególnie czczone, cudami słynące wizerunki Bogurodzicy, ilustrowano święta, świętych orędowników w konkretnych potrzebach lub sceny ewangeliczne. Najważniejszym wizerunkiem na prezentowanej ikonie jest Zmartwychwstanie Chrystusa, umieszczone w środkowym polu górnego pasa. Temat ten, jako wydarzenie nie mające historycznych świadków, był na wschodzie chrześcijaństwa od wieków obrazowany pośrednio, zazwyczaj przez poświadczony w proroctwach i Listach Apostolskich wizerunek Zstąpienia Chrystusa do Otchłani. Po lewej stronie umieszczono jeden z najważniejszych w rosyjskim prawosławiu wizerunek Bogurodzicy z Dzieciątkiem – Kazańskiej Hodigitrii; po prawej powszechnie adorowany patron w każdej życiowej potrzebie – św. Mikołaj Cudotwórca. W środkowym pasie umieszczono wizerunek Archanioła Michał w otoczeniu czterech świętych, a w dolnym – trzy postacie, z których wyróżnia się św. Jerzy w zbroi na koniu – pogromca legendarnego smoka. Ślady nadpalenia na obrazie i złuszczenia malatury wskazują na intensywność używania domowej ikony.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967