Puszka na komunikanty

Wraz z wprowadzeniem w Księstwie Pomorskim reformacji w 1534 roku wyszły z użycia niektóre sprzęty liturgiczne, takie jak monstrancje, kadzielnice, relikwiarze czy pacyfikały. W kościołach luterańskich potrzebne były jedynie naczynia związane z udzielaniem komunii pod dwiema postaciami: do podawania wina mszalnego wykorzystywano kielichy i dzbany, a na komunikanty pateny lub talerze oraz puszki. W pierwszych dziesięcioleciach po wprowadzeniu reformacji używano na Pomorzu dawnych sreber liturgicznych, a najwcześniejsze znane nowo fundowane naczynia, głównie kielichy, pochodzą dopiero z połowy XVI wieku.

Prezentowana puszka ma prosty cylindryczny kształt i skromną grawerowaną dekorację, co jest charakterystyczne dla wczesnych luterańskich naczyń tego typu. Pierwotnie zamykana była wysklepioną pokrywą, z szerokim ozdobnym brzegiem i zwieńczeniem, zapewne figuralnym. W późniejszym okresie formy puszek służących do przechowywania komunikantów stawały się bardziej urozmaicone: wieloboczne, owalne, prostokątne, a także kielichowe, a w zdobieniach dominowała dekoracja trybowana.

W górnej części puszki wygrawerowano inskrypcję fundacyjną oraz herb z godłem w formie słońca o ludzkiej twarzy okolonego płomienistymi promieniami. Motyw ten powtarza się w klejnocie, pomiędzy bawolimi rogami. Herb należał do szczecińskiego kupca Gregora Mundinusa, który w 1615 roku ufundował naczynie dla kościoła św. Jakuba w Szczecinie. Jego żoną była pochodząca z Poznania Elisabetha von Düringshofen (inny zapis nazwiska: Diringshofen). Ich syn, znany szczeciński teolog Kaspar Gottfried Mundinus (1633–1671), był archidiakonem w kościele Mariackim i profesorem języka hebrajskiego w Gimnazjum Carolinum w Szczecinie.

Monika Frankowska-Makała