Pejzaż fantastyczny

Franciszek Ksawery Lampi to malarz pochodzenia włoskiego urodzony w Austrii, gdzie też odbył edukacją artystyczną. Naukę rozpoczął u swojego ojca, słynnego portrecisty Jana Chrzciciela Lampiego, a kontynuował w pracowni Heinricha Fügera i Huberta Maurera w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz najprawdopodobniej też w pracowni Ignace’a Duviviera i Francesco Casanovy. Mieszkał głównie w Polsce. W Warszawie udało mu się osiągnąć pozycję uznanego portrecisty. Podróżował do innych polskich miast w celu poszukiwania zamówień. Malował też sentymentalne krajobrazy ze sztafażem, często sceny pasterskie na tle pejzażu górskiego, urwisk skalnych, pejzaże z elementami ruin. Do takich prac należy obraz ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie zatytułowany Pejzaż fantastyczny z około 1830 roku. Wyróżniającym się elementem przedstawienia jest sylweta skalnego zbocza z półokrągło sklepionym prześwitem u dołu, przez który przepływa woda do małej zatoczki po prawej stronie u dołu. Na ukośnym grzbiecie opadającym w prawo widoczna jest postać człowieka jadąca na mule, a także kapliczka (figura z krzyżem), pod nią zaś jest widoczna siedząca postać, po prawej stronie znajduje się wędrowiec z węzełkiem na plecach. Po prawej stronie zostały również namalowane sylwety bydła (trzy krowy, koza zwrócona w prawo), a przed nimi jeździec na koniu. U dołu obrazu, po lewej stronie, została przedstawiona kobieta z dzieckiem na kolanach, a obok niej siedzący, odwrócony tyłem mężczyzna oraz pies. Wzdłuż lewej krawędzi obrazu sylweta skały lub baszty. Wszystko zostało przedstawione w ciemnej tonacji przy użyciu brązów, niebo ukazane jest w kolorystyce zachodu słońca – żółci przechodzącej w tony złocisto-pomarańczowe. Obraz wpisuje się w stylistykę typową dla estetyki osiemnastowiecznej. Natura przedstawiona jest jako majestatyczna – człowiek jest tylko małym jej elementem. Krajobraz namalowany jest z dalekiej perspektywy. Sceny o charakterze fantastycznym wyrażały romantyczne tęsknoty i fascynacje światem baśniowym, nie są próbami reprezentacji rzeczywistości.

Beata Małgorzata Wolska