treść serwisu

Dziewczyna ze starcem

Nota popularyzatorska

W obfitej spuściźnie Teodora Axentowicza (1859–1938) wyróżnia się dwa równoległe nurty tematyczne – portret i malarstwo rodzajowe. Jako portrecista zasłynął ze zmysłowych, tchnących czarem i tajemnicą olejnych i pastelowych wizerunków kobiecych. W drugim nurcie ważne miejsce zajmował rodzimy folklor, wielobarwne motywy z Kresów. Axentowicz jako pierwszy wprowadził do malarstwa polskiego tematykę huculską, bardzo popularną w twórczości następnego pokolenia. Zapewne z racji swojego pochodzenia podejmował też wątki związane z historią i kulturą polskich Ormian.

Początek nurtu rodzajowego w sztuce artysty sięga wczesnych lat 80., okresu studiów w Monachium. Opierając się na przywiezionych z Huculszczyzny, z okolic Jamna i Kołomyi, szkicach, odtwarzał epizody z życia wsi (na przykład Pogrzeb na Rusi, Gęsiarka). Motywy zaczerpnięte z bogatej kultury górali Karpat Wschodnich, święta i obrzędy religijne: święcenie gromnic, wody i pokarmów, pogrzeby, procesje, zabawy oraz wizerunki Hucułów, na stałe zagościły w jego twórczości. Przez kilkadziesiąt lat wykonał niezliczoną liczbę takich prac, wielokrotnie przetwarzając jeden temat w różnych ujęciach i technikach. Najbardziej znanym obrazem jest Święto Jordanu (1893), monumentalna scena religijna w scenerii zimowej oddająca surowy nastrój ceremonii. Powaga i melancholia cechuje też niewielką kompozycję Dziewczyna ze starcem, która jest kojarzona z wymienionym dziełem. Niektóre elementy rodzajowe sugerują, iż przedstawienie może odnosić się też do Święta Matki Bożej Gromnicznej, obchodzonego w Kościele wschodnim 15 lutego. Poświęcona w cerkwi gromnica miała zapewniać pomyślność i chronić przed urokami.

Obraz przedstawia dwie ubogie postacie idące przez śnieżną równinę: na przodzie huculską dziewczynkę niosącą zapaloną gromnicę, za nią starca w rudym kożuchu, z kapeluszem w ręku. Niepozorna scenka folklorystyczna, wykonana z użyciem prostych środków, raptem kilku chłodnych barw, zawiera pewną wieloznaczność. Można ją odczytywać jako metaforę etapów życia. Choć dziewczynka zdaje się być przewodnikiem starego człowieka, jej nieobecne spojrzenie i melancholia wskazują na jednoczesne bycie „tu” i „gdzieś indziej”. Tę parę można odnaleźć zarówno w dużych rozbudowanych kompozycjach, jak i w niewielkich studiach portretowych.

Bożena Kasperowicz



Sygnatury i napisy:

Sygnatura: w lewym dolnym rogu; T. Axentowicz

Informacje o obiekcie

Informacje o obiekcie

Autor / wytwórca

Axentowicz, Teodor (1859-1938)

Wymiary

cały obiekt: wysokość: 37.2 cm, szerokość: 27.3 cm
cały obiekt - w ramie: wysokość: 52 cm, szerokość: 41 cm

Rodzaj obiektu

malarstwo, obraz

Technika

technika olejna

Pochodzenie / sposób pozyskania

zakup

Czas powstania / datowanie

1890 — 1900

Miejsce powstania / znalezienia

powstanie: Polska (Europa)

Właściciel

Muzeum Narodowe w Lublinie

Numer identyfikacyjny

S/Mal/662/ML

Lokalizacja / status

obiekt nie jest teraz eksponowany

Może Cię również zainteresować:

Dodaj notatkę

Edytuj notatkę

0/500

Jakiś filtr
Data od:
Era
Wiek:
+
Rok:
+
Data do:
Era
Wiek:
+
Rok:
+
asd