![List na karcie pocztowej. Dopisek na lewym marginesie. Na rewersie trzy znaczki pocztowe (dwa naklejone, jeden nadrukowany), okrągła pieczątka z datą nadania i dwie prostokątne. Po lewej nadrukowana czarno-biała fotografia budynku. Pod nią podpis: „WARSZAWA | Gmach Centrali Telegrafu i Telefonu | Office central des Télégraphes et des Téléphones”. Wokół fotografii dopisane obliczenia.
Z treści: Mój Drogi! Co słychać! Czy sprawa z numerem francuskim posunęła się naprzód? Czas leci, jeżeli nie uda zmontować się takiego numeru na maj, to sprawa przestanie być aktualna. Duprès-Biscio jest już w Warszawie. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/22/dga4kc/contain-1920-600-max-mpolin-a50-1-47-002.webp "MPOLIN-A50.1.47")
![List na karcie pocztowej. Dopisek na lewym marginesie. Na rewersie trzy znaczki pocztowe (dwa naklejone, jeden nadrukowany), okrągła pieczątka z datą nadania i dwie prostokątne. Po lewej nadrukowana czarno-biała fotografia budynku. Pod nią podpis: „WARSZAWA | Gmach Centrali Telegrafu i Telefonu | Office central des Télégraphes et des Téléphones”. Wokół fotografii dopisane obliczenia.
Z treści: Mój Drogi! Co słychać! Czy sprawa z numerem francuskim posunęła się naprzód? Czas leci, jeżeli nie uda zmontować się takiego numeru na maj, to sprawa przestanie być aktualna. Duprès-Biscio jest już w Warszawie. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/22/eshrp9/contain-1920-600-max-mpolin-a50-1-47-001.webp "MPOLIN-A50.1.47")
![Odręczny list, niebieskim piórem, napisany na obu stronach pojedynczej karty papieru firmowego. U góry pierwszej strony nadruk: „GŁOS GOSPODARCZY” | ORGAN | FEDERACJI ZRZESZEŃ PRZEDSTAWICIELI HANDLOWYCH i KOMISANTÓW R.P. | REDAKCJA i ADMINISTRACJA: | WARSZAWA, KRÓLEWSKA 16. | Telefony: 522-26, 452 -55. | Konto czekowe P. K. O. 19.218. [z prawej strony wydruk do wstawienia właściwej daty, nieuzupełniony: dn. ...................... 193]Rogi karty pozaginane.
Treść:Tadziu!Piszę teraz list oficjalny. Do najbliższego numeru „Głosu Gospodarczego” napisz o możliwościach i stosunkach handlowych Polski z krajami zamorskimi. W artykule tym możesz wskazać na umowy konferencji w Limie, stosunek krajów Ameryki do Niemiec – i możliwościach Polski na tym terenie m.in. w razie umowy swej polityki w stosunku do Żydów – jako istotnego elementu importerskiego w tych krajach. Będzie to niejako nawiązanie do konfer. W Limie i do charakteru najbliższego numeru ,,G.G.”, który będzie poświęcony zagadnieniu importu [?] i eksportu [?]. Do „Nowego Przeglądu” sugeruję [?] Ci napisanie artykułu o Abisynii i „klapie” [?] Włoch [?] w tej kolonii. Wymarzony temat dla Żydów [słowo skreślone?] nich w związku z propozycjami osiedlenia Żydów [?] na tym terenie.List prywatny w drodze... Otrzymasz go zapewne za 3-4 dni.
Całuję Cię [podpis nieczytelny]
P.S. Co z Twoimi studiami?](/brepo/panel_repo/2024/03/27/4xmx5o/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-133-001.webp "MPOLIN-A50.1.133")
List do Tadeusza Perla
1938 — 1939
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
List do Tadeusza Perla
Jest częścią kolekcji: Listy do Tadeusza Perla od rodziny i przyjaciół z Warszawy, 1938-1947
Nota popularyzatorska
List od ojca do syna, na karcie pocztowej z nadrukowanym przedstawieniem gmachu Centrali Telegrafu i Telefonu (podpis: „WARSZAWA | Gmach Centrali Telegrafu i Telefonu | Office central des Télégraphes et des Téléphones”). Wokół niego wtórne dopiski, obliczenia (Tadeusza Perla?). Na rewersie trzy znaczki pocztowe (dwa naklejone, jeden nadrukowany), okrągła pieczątka z datą nadania i dwie prostokątne. Po lewej nadrukowana czarno-biała fotografia budynku.
Adresat: M | Tadeusz Perl | Paris VI | 22, rue de St Sulpice | Hotel Riviera
Treść (pisownia i interpunkcja zmodernizowane):
3/4 1939
Mój Drogi! Co słychać! Czy sprawa z numerem francuskim posunęła się naprzód?
Czas leci, jeżeli nie uda zmontować się takiego numeru na maj, to sprawa przestanie być aktualną. Duprès-Bisco [?] [por. MPOLIN-A50.1.43] jest już w Warszawie. Czy mam go odwiedzić i co mam z nim mówić, bo to musi być zgodne z tym, co Ty z nim mówiłeś. U nas spokój. Rozpisana pożyczka na wzmocnienie lotnictwa cieszy się dużym powodzeniem. Oczywiście iż Zrzeszenie również bierze udział w akcji propagandy. Dziś przekazałem Ci równowartość zł 100 [dopisek:] Fr. 707. Jest to dopłata zł 50 do ubiegłego miesiąca i zł 50 – zwrot kosztów. Dalsze zł 150 – przekażę w końcu miesiąca. Wciąż chłodno, a tu święta za pasem. Spędzimy je prawdopodobnie w domu. Pozdrowienia i ucałowania Leon
[Dopisek na lewym marginesie:]
Paszport jeszcze w opracowaniu. Jutro wybieram się do Min. celem przyspieszenia.
Twój artykuł rumuński spóźnił [się] – tako rzekł Szwalbe [Natan, redaktor z „Naszego Przeglądu”, wielokrotnie wspominany w korespondencji z uwagi na publikacje Perla w tym dzienniku].
transkr. Ewa Małkowska-Bieniek, oprac. Przemysław Kaniecki
Informacje o obiekcie
Informacje o obiekcie
List do Tadeusza Perla
Autor / wytwórca
Perl, Leon (1880-1943?)
nieznany
nieznany
Rodzaj obiektu
korespondencja
Technika
rękopis, stemplowanie, naklejanie, druk
Tworzywo / materiał
papier
Pochodzenie / sposób pozyskania
darowizna
Czas powstania / datowanie
1939-04-03
Miejsce powstania / znalezienia
powstanie: Warszawa (województwo mazowieckie)
Numer identyfikacyjny
MPOLIN-A50.1.47
Lokalizacja / status
obiekt nie jest teraz eksponowany
Może Cię również zainteresować:
-
-
![List na karcie pocztowej z nadrukiem firmowym na awersie u góry po lewej. Ślady po oderwanych znaczkach pocztowych; nadruki - m.in.: „Zrzeszenie Przedstawicieli Handlowych i Komisantów | Warszawa, Królewska 16. | Tel. 522-26, 652-55.” Obok danych adresata notatka dopisana ołówkiem - adres podparyski.
Treść: Mój Drogi! Rozmawiałem dziś ze Szwalbem [tj. Natanem Szwalbem (1883–1943?), redaktorem ,,Naszego Przeglądu''], zapytując dlaczego tak rzadko zamieszcza Twoje artykuły. Na to otrzymałem odpowiedź, że nadsyłasz ostatnio streszczenia artykułów pism, które on tu otrzymuje. To nie jest dla niego interesujące. Natomiast chętnie będzie zamieszał oryginalne artykuły gospodarcze, czy też gospodarczo-polityczne. To dla Twojej wiadomości, abyś nie zadawał sobie zbędnej pracy. U nas poza tym nic nowego. Oglądaliśmy mieszkanie, zupełnie przyzwoite i dostępne w cenie, w nowych domach Zusu, lecz nie mam specjalnej ochoty przenoszenia się z uwagi na to, że nie wiadomo, jak się stosunki ułożą. Tak się wygląda obecnie. Pomimo to uważam, że nie należy poddawać się zwątpieniu. Świat i życie nie kończą się z dniem dzisiejszym. Trzeba swoje robić, nie oglądając się na cienie towarzyszące naszej pracy. Ty tak czyniłeś dotychczas i osiągałeś swoje zamierzenia. Wierzę, że i w przyszłości, która jeszcze cała leży przed Tobą, przy Twojej wytrwałości potrafisz wiele przezwyciężyć. Więc nie należy z konjunkturalnego nastroju pesymizmu czynić wyznanie wiary. Głowa do góry – to powinno być zasadą. Całuję Cię LeonDopisek pionowo z lewej strony: Wiele mają wpłacić za książki z zakresu literatury dziecięcej.
Dopisek u góry po prawej: w niedzielę pójdzie Twój artykuł w NP [,,Naszym Przeglądzie'']](/brepo/panel_repo/2024/03/27/c7b6kv/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-132-002.webp "MPOLIN-A50.1.132")
List do Tadeusza Perla
1939
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
-
![List od małżeństwa Felicji (Joanny) i Seweryna Trossów do pary lub grona przyjaciół (zwrot zbiorowy w nagłówku, w treści zwrot do osoby o imieniu Emil, także Guty). List musiał znaleźć się u Tadeusza Perla, przekazany mu przez adresatów głównych części listu ze względu na ostatnią część, od Seweryna Trossa, przeznaczoną dla samego Tadeusza Perla. Być może zresztą Perl mieszkał razem z całą grupą przyjaciół i właściwie był jednym z adresatów także pierwszych dowcipnych części.
List na karcie tzw. czystej. Pierwsza strona listu została napisana na maszynie, druga – z bezpośrednim ciągiem dalszym treści części pierwszej listu – już odręcznie, po niej dopisek Felicji, pod nim ponownie część pisana przez Trossa. Pierwsza część listu na początku w sposób bardzo swobodny traktuje o intymnych relacjach Tadeusza Perla, zawiera też aluzje do hiszpańskiej wojny domowej, a później podnosi problematykę nasilającego się antysemityzmu w Polsce; mowa w nim także o przyjęciu chrztu przez Felicję Tross (przyjmującej na chrzcie imię na Joanna); część ta nie została ukończona i nadawca nie wysłał jej, i – jak wynika z treści – potem karta znaleziona przez Felicję, która rozpoczęła rozszerzanie listu. Odniosła się do uwag o jej chrzcie; dwukrotnie używając nazwiska Grynsztajn, odniosła się do Trossa – było to jego wcześniejsze nazwisko. Nie dysponujemy innymi szerszymi informacjami o publicyście, krytyku Sewerynie Trossie – biografie Trossa, jak również jego żony, funkcjonują w literaturze wyłącznie w kontekście ich późniejszych losów zagładowych. Opisał je m.in. Czesław Miłosz w „Roku myśliwego”: uciekli z Warszawy na początku wojny, przebywali w Wilnie w domu rodzinnym Miłoszów, później w getcie wileńskim, następnie uciekli z niego i uzyskawszy pomoc od Andrzeja Miłosza, zostali przetransportowani do Warszawy, tu ukrywani przez Miłoszów, zginęli w trakcie powstania warszawskiego. Przedwojenna publicystyka Trossa jest często przywoływana w m.in. literaturze historycznofilmowej.
W liście, w części Felicji Tross, mowa m.in. o ich wspólnym przyjacielu Zdzisławie, przebywającym w Grudziądzu, ważnym w dwudziestoleciu międzywojennym (i nie tylko) mieście garnizonowym (nawiasem mówiąc, wskazany przez nią adres Zdzisława w centrum miasta to bardzo bliskie sąsiedztwo bodaj najważniejszego budynku stanowiącego w Grudziądzu materialny ślad historii tutejszej społeczności żydowskiej: znajdującego się przy skrzyżowaniu ulic Mickiewicza i Sienkiewicza gmachu, który został wybudowany dla Żydowskiego Zakładu dla Sierot fundacji Lachmana, a od okresu dwudziestolecia międzywojennego, wykupiony przez władze miasta, pełnił rolę drugiego ratusza). Zdzisław jest na pewno wojskowym i obraca się w gronie wysokich rangą wojskowych (skoro mowa o Edwardzie Rydzu-Śmigłym).W części listu dla Perla Tross prosi o artykuł do ,,Głosu Gospodarczego'' dotyczący, jak można się domyślać, sytuacji po częściowym lub całkowitym (nie znamy dokładnej daty listu) zajęciu Czech i Moraw przez Niemcy, być może jednak poważne wydarzenia polityczne, o których pisze Tross, to np. koniec wojny w Hiszpanii (w marcu 1939)? W ostatnim dopisku Tross informuje o aresztowaniu wspólnego przyjaciela Mieczysława – osoby wspominanej w innej korespondencji, także adresata niektórych listów.
Pełna treść: Drodzy przyjaciele z Paryża.
Ratujcie Tadzia. To pierwsze. Nieborak wpadł w ręce wytrawnego „kurwiszona” z hiszpańskim „syfem”, która żyłuje go jak może, pozbawia możliwości jedzenia obiadów, naraża na śmierć głodową. Dajcie spokój – za jeną głupią pindę, choćby nawet z Marokka nie warto przecież tyle płacić. Chyba, że byłaby to wytrawna falangistka, członkini bojowego oddziału gen. Franco czy t[emu] p[odobne]. Ale po to jechać do Paryża, żeby „bulić” na lada „babsko” 30 obiadów – to stanowczo przesada. Źle się Tadziem opiekujesz drogi Emilu. Zafasuj mu lepiej jakąś miłą Francuzeczkę, aby chłopiec nauczył się po francusku, aby skorzystał nieco ze swego pobytu w kraju „demokracji i wolności” – a Ty mu raisz tymczasem jakąś tam Hiszpankę z Tangeru czy Marokka. Tadzio to jest przecież solidny mieszczuch, przyzwyczajony jest do regularnego obiadku, śniadanka i dupci[,] nocniczka pod łóżkiem – a tu nagle robicie z niego cygana, birbanta czy bon viveura. Rozumiem, że sytuacja jest przykra, że trudno w obecnej chwili liczyć na jakieś przyjemne przemiany polityczne czy duchowe – ale przecież są jeszcze przyzwoite dupy w Paryżu? Więc po co Tadziowi swatacie kosztowne wywłoki?
W każdym razie jestem szczerze zadowolony, że wasze ponure nastroje uległy zmianom. Już teraz Tadzio na pewno nie będzie za Baudelairem przyzywał śmierci, nie będzie prowadzić ponurego żywotu mizantropa. Na to nie trzeba było wyjeżdżać z Warszawy do Paryża. Na ul. Chłodnej można było doskonale czytać francuskich fin de siecle-istów i oddawać się dekadenckim nastrojom, szczególnie aktualnym w tak przyjemnej koniunkturze politycznej jak obecna. Z tymi Żydami, o których Tadzio pisał[,] to nie było tak strasznie, jak on to przedstawił. Były trupy – ale nie tyle. Może 5 – 1o. Ale nie dziesiątki czy setki. Mimo wszystko sytuacja Żydów w Polsce nie jest najlepsza. Ozon przygotowuje obecnie specjalne ustawy antyżydowskie. Żydów podzieli się na 4 kategorie. Do I[-]ej, mającej pełne prawa obywatelskie, będą należeć kombatanci, uczestnicy walk o niepodległość oraz neofici, którzy przyjęli chrzest przez 1926. Do II[-]giej (ograniczone prawa obywatelskie) – ci, którzy otrzymali krzyże zasługi itp. odznaczenia. Do III[-]ciej zrodzeni z Żydów, zamieszkałych w Polsce od czasów zamierzchłych. IV kategoria zostanie pozbawiona całkowicie praw. Są to Żydzi, którzy osiedlili się w Polsce na skutek ograniczenia praw Żydów w Rosji (1878 r.). Jednym słowem plotki niewesołe. Podobne przyjemności nie czekają Was jeszcze na razie w Paryżu. Choć to też nastąpi [to zdanie dopisane odręcznie]. A propos żydów i nieżydów… Felicja od niedzieli już jest Joanna. Pokropiono ją [od tego miejsca – drugiej strony – treść zapisana odręcznie] i chodzi dumna, jakby ją nie wiem, co za szczęście spotkało. Zapomina, że procenty z tego czynu mieć będą dopiero jej wnuki. [obok dopisek zielonym piórem Felicji:] (???) W każdym bądź razie nie jest wesoło. Byłbym b. szczery, gdybym powiedział, że jest b. smutno. I dlatego szczerze Wam zazdroszczę, z [tu ta część listu urywa się]
Hallo! Tu Felka. Przypadkiem znalazłam list tego skurwysyna Trossa w szufladzie i dopisuję parę słów. Jestem co prawda Joanna, ale wcale nie chodzę dumna z tego powodu. Grynsztajn pisze o tem, żeby zapełnić kawałek papieru. W ogóle do tego faktu nie przywiązuję żadnej wagi i nie myślę przy tem ani o sobie, ani o swoich wnukach.
Co w Warszawie, to Wam Grynsztajn napisał. W Grudziądzu też nic specjalnie ciekawego poza tem, że Zdzisław chodzi na rauty z m[arszałkiem] Rydzem Śmigłym i zdaje się, że się tem przejmuje. Skrobnijcie do niego. Grudziądz, Sienkiewicza 9 m. 5. Życzę Wam powodzenia i dobrego humoru. W Warszawie jest raczej smutno. Całuję Tadzia i powiedzcie mu, że mi niesłychanie brakuje [go]w Warszawie. Myślę, że on to należycie zrozumie. Całuję Ciebie i Gutę i mimo, że Joanna – pozostaję zawsze oddana i kochająca Ruda Felka
Teraz znów ja – Tross. „Moja” sekretarka Felka napisała Wam od siebie – a teraz ja dalej swoje… Przestaje on[a] już być moją sekretarką, bo u nas w biurze nie zatrudnia się mężatek…
Do Tadzia:
Najbliższy numer „Gł. Gosp.” poświęcony będzie perturbacjom gospod. wywołanym ostatnimi wypadkami politycznymi. Napisz jakiś artykuł na ten temat i odpowiednio dobierz zgodny z tym zagadnieniem przegląd prasy. Dlaczego kretynie nie piszesz do „Naszego Przeglądu”. Z ostatniej chwili: Dowiedziałem się przed chwilą, że siedzi Mietek Bibr. Przedwczoraj go wzięli… Dlaczego – jeszcze nie wiem. (Nie mów nic o tym Belusi [?]).](/brepo/panel_repo/2024/03/27/clpxqf/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-128-001.webp "MPOLIN-A50.1.128")
List do Emila Rosensteina, Gustawy Rosenstein (?) i Tadeusza Perla
1938 — 1939
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
-
Lubliniana. Malarskie widoki Lublina i Lubelszczyzny
187 obiektówodkryj ten TEMAT
zobacz KOLEKCJĘ tego muzeumMuzeum Narodowe w Lublinie
-
Stwory i potwory
9 obiektówodkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
