Golgota

Jan Styka studiował w Cesarsko-Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, później w Rzymie (dzięki stypendium Prix de Rome), Paryżu, Krakowie (pod kierunkiem Jana Matejki). Po studiach zamieszkał we Lwowie. W 1895 roku odbył podróż do Palestyny. Od 1900 roku na stałe mieszkał w Paryżu, z którego wybierał się w liczne podróże, m.in. do Stanów Zjednoczonych, Włoch i Grecji.

 Zakupiona do szczecińskich zbiorów w 2013 roku praca to szkic do obrazu Golgota (1896). Obraz wystawiany jest w specjalnie wybudowanym pawilonie w Forest Lawn Memorial Park w Glendale w Kalifornii (panorama ma 60 metrów długości i 15 metrów wysokości, prezentowana jest z efektami multimedialnymi). Przed stworzeniem tego dzieła Styka udał się w pielgrzymkę do Ziemi Świętej (1895).

Znajdujący się w szczecińskich zbiorach szkic obejmuje centralną część panoramy, na której rozgrywa się akcja na Golgocie. Za murami miasta widać drogę ciągnącą się do Betlejem i dolinę Jordana. Ten fragment nie zawiera rozległych pejzaży widocznych po obu stronach płótna, przedstawiających łańcuch gór Moabickich i smugę Morza Martwego. Nie obejmuje również znajdujących się na pierwszym planie murów Jerozolimy, odtworzonej według opisów sprzed dwóch tysięcy lat.

Artysta wybrał najwznioślejszą część cierpienia Chrystusa, czyli chwilę poprzedzającą rozpięcie na krzyżu, gdy wokół słychać wyrazy pogardy tłumu. Po prawej stronie, w oddaleniu, stoi Maria podtrzymywana dwoje ludzi, tuż obok widać klęczącą i zapłakaną Marię Magdalenę. Bliżej Chrystusa klęczy Szymon Cyrenejczyk, który pomagał mu nieść krzyż na Golgotę, za nim zaś stoi żołnierz rzymski czytający wyrok śmierci. Obok stoją Nikodem i Józef z Arymatei, którzy po śmierci zdjęli ciało Chrystusa z krzyża i pochowali w grobie. Po lewej stronie, obok Chrystusa, stoją sędziowie i możnowładzcy. Wszystkie szczegóły uwiecznione na szkicu i wprowadzone do obrazu były wynikiem studiów historycznych, które Styka prowadził podczas podróży do Ziemi Świętej.

Beata Małgorzata Wolska