Topielec

Alfred Geisler w latach 1905/1906 uczęszczał do warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych. W kolejnym roku wyjechał do Paryża, gdzie od razu zaprezentował się jako zdolny pejzażysta i portrecista. Częstym motywem jego twórczości stały się kompozycje oparte na schematach przedstawieniowych renesansu i manieryzmu. Podczas ekspozycji Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w 1919 roku Geisler zaprezentował obraz Topielec. Rok później związał się Centralnym Instytutem Propagandy w Warszawie, dla którego wykonywał plakaty, afisze i transparenty. Na początku lat dwudziestych Geisler zamieszczał także rysunki satyryczne w czasopismach „Szczutek”, „Łazik” i „Ochotnik”. Karykatury te świadczyły o ekspresjonistycznych predylekcjach autora. Pracom malarskim Geislera przypisywano wpływy francuskie – zauważalne w palecie barwnej charakterystycznej dla „następców Cézanne’a”. W obrazie ze zbiorów szczecińskich artysta powrócił do uwiecznionego już w młodzieńczej fazie twórczości rodzajowego motywu. Układ postaci nasuwa jednak wyraźne skojarzenia z utrwalonym w sztuce chrześcijańskiej typem ikonograficznym opłakiwania Chrystusa. Kobiety w bretońskich czepcach to współczesne trzy Marie, mężczyźni w rybackich kapokach, podtrzymujący zielonkawe ciało nieboszczka w białym perizonium, odgrywają tu rolę świętych Jana, Nikodema i Józefa z Arymatei. Splot motywów religijnych oraz marynistycznych pozwala umieścić to płótno w tradycji nowoczesnego malarstwa francuskiego, zapoczątkowanej normandzkimi dziełami realisty Pierre’a-Marie Beyle’a i kulminującej w chrystologicznych obrazach z rybakami Georges’a Rouaulta z końca lat trzydziestych XX wieku. Zwłaszcza twórczość tego ostatniego zdawała się zainspirować Geislera do ekspresyjnego traktowania barwy i silnych uproszczeń formalnych, nadających przedstawieniu duży ładunek emocjonalny.

Szymon Piotr Kubiak