Obwieszczenie o wyłożeniu budżetu i listy składek gminnych na rok 1936 do publicznego wglądu
1935-12-20
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Filtry
Kolekcja
Tworzywo / materiał
Autor / wytwórca
Miejsce powstania / znalezienia
Typ dokumentacji
Technika
Rodzaj obiektu
Lokalizacja / status
Czas powstania / datowanie
Typ licencji
![Odręczny list napisany na trzech czystych kartach. Wszystkie strony pokryte pismem. Karty ponumerowane przez autora (numery zapisane u góry i otoczone kółkiem). Główna część listu napisana 7.06.1940. Dodane dopiski z datami 9.06.1940 i 10.02.1940 [sic!]. Pierwsza karta rozdarta na pół w połowie wysokości.
Z treści: Moi Kochani! Nie zdajecie sobie sprawy z jak wielką radością czytam Wasze listy. Rozumiecie sami, że nie chodzi mi w tym wypadku o komplementy pod moim adresem, bo tych w listach Waszych z pewnością nie znajduję – ale po prostu – traktuję je jako wymianę myśli, dyskusję na odległość. Zresztą nie tylko ja… Listy Wasze są przedyskutowywane i nieraz mocno krytykowane przez ludzi, których znacie, a z którymi teraz zetknąłem się tutaj na emigracji. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/27/nerl37/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-88-001.webp "MPOLIN-A50.1.88")
![Fragment listu do Perla od Pesy Frydlender (później Kern) omawiającej wypadki, które wydarzyły się w okresie pisania listu (rok 1938 lub 1939) w środowisku znajomych. Napisany częściowo niebieskim piórem, a częściowo ołówkiem na pojedynczej czystej karcie, obustronnie. Brak początku - list zapewne napisany został na dwóch lub więcej kartach, pierwsze nie zachowały się. Na marginesach obu stron, dookoła - wzdłuż krawędzi, zapisane są ostatnie partie listu, ołówkiem - ponieważ od pewnego momentu (połowa strony verso) tekst zaczął być pisany ołówkiem, także poprawiany (niektóre słowa nawet na stronie recto, zapisanej w początkowej części tekstu piórem, są poprawione, uczytelnione, ołówkiem).
Z treści: ,,[…] nie reflektowałbyś nawet za 1000 zł. Poleciłam Olka B. ... wydzwoniłam go i pertraktacje trwają. Prawdopodobnie dostanie się. Wynagrodzenie powyżej 250 zł. A w ogóle ostatnio kwitnie przyjaźń z Bachrami [tj. Aleksandrem Bachrachem i jego żoną?]. I Wandzia już per ,,Ty''. Nastręczyłam jej nowego patrona [?}, bo ze swoim nie rozmawia, nie daje jej substytucji, jest w b. przykrej sytuacji. Przy okazji nadmieniam, iż Twój przyjaciel Olek, który wczoraj śpiewał hymny pochwalne na Twoją część, sądzę, że szczerze, w czasie mojej wizyty, stwierdził, iż nie skalałeś się bezpośrednim listem pod jego adresem. Wyśpiewywał jakąś piosenję na Twoją cześć i b. [słowa/o nieczytelne] mówił o Twoich listach do Tross –. […]''](/brepo/panel_repo/2024/03/27/aes8ho/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-125-001.webp "MPOLIN-A50.1.125")
![[k.1r]](/brepo/panel_repo/2022/03/11/blerth/contain-360-1000-max-mpolin-a40-1-7-001.webp "MPOLIN-A40.1.7")
![[strona 1]](/brepo/panel_repo/2022/03/07/lmqhq0/contain-360-1000-max-mpolin-a4-1-29-001.webp "MPOLIN-A4.1.29")
![List od małżeństwa Felicji (Joanny) i Seweryna Trossów do pary lub grona przyjaciół (zwrot zbiorowy w nagłówku, w treści zwrot do osoby o imieniu Emil, także Guty). List musiał znaleźć się u Tadeusza Perla, przekazany mu przez adresatów głównych części listu ze względu na ostatnią część, od Seweryna Trossa, przeznaczoną dla samego Tadeusza Perla. Być może zresztą Perl mieszkał razem z całą grupą przyjaciół i właściwie był jednym z adresatów także pierwszych dowcipnych części.
List na karcie tzw. czystej. Pierwsza strona listu została napisana na maszynie, druga – z bezpośrednim ciągiem dalszym treści części pierwszej listu – już odręcznie, po niej dopisek Felicji, pod nim ponownie część pisana przez Trossa. Pierwsza część listu na początku w sposób bardzo swobodny traktuje o intymnych relacjach Tadeusza Perla, zawiera też aluzje do hiszpańskiej wojny domowej, a później podnosi problematykę nasilającego się antysemityzmu w Polsce; mowa w nim także o przyjęciu chrztu przez Felicję Tross (przyjmującej na chrzcie imię na Joanna); część ta nie została ukończona i nadawca nie wysłał jej, i – jak wynika z treści – potem karta znaleziona przez Felicję, która rozpoczęła rozszerzanie listu. Odniosła się do uwag o jej chrzcie; dwukrotnie używając nazwiska Grynsztajn, odniosła się do Trossa – było to jego wcześniejsze nazwisko. Nie dysponujemy innymi szerszymi informacjami o publicyście, krytyku Sewerynie Trossie – biografie Trossa, jak również jego żony, funkcjonują w literaturze wyłącznie w kontekście ich późniejszych losów zagładowych. Opisał je m.in. Czesław Miłosz w „Roku myśliwego”: uciekli z Warszawy na początku wojny, przebywali w Wilnie w domu rodzinnym Miłoszów, później w getcie wileńskim, następnie uciekli z niego i uzyskawszy pomoc od Andrzeja Miłosza, zostali przetransportowani do Warszawy, tu ukrywani przez Miłoszów, zginęli w trakcie powstania warszawskiego. Przedwojenna publicystyka Trossa jest często przywoływana w m.in. literaturze historycznofilmowej.
W liście, w części Felicji Tross, mowa m.in. o ich wspólnym przyjacielu Zdzisławie, przebywającym w Grudziądzu, ważnym w dwudziestoleciu międzywojennym (i nie tylko) mieście garnizonowym (nawiasem mówiąc, wskazany przez nią adres Zdzisława w centrum miasta to bardzo bliskie sąsiedztwo bodaj najważniejszego budynku stanowiącego w Grudziądzu materialny ślad historii tutejszej społeczności żydowskiej: znajdującego się przy skrzyżowaniu ulic Mickiewicza i Sienkiewicza gmachu, który został wybudowany dla Żydowskiego Zakładu dla Sierot fundacji Lachmana, a od okresu dwudziestolecia międzywojennego, wykupiony przez władze miasta, pełnił rolę drugiego ratusza). Zdzisław jest na pewno wojskowym i obraca się w gronie wysokich rangą wojskowych (skoro mowa o Edwardzie Rydzu-Śmigłym).W części listu dla Perla Tross prosi o artykuł do ,,Głosu Gospodarczego'' dotyczący, jak można się domyślać, sytuacji po częściowym lub całkowitym (nie znamy dokładnej daty listu) zajęciu Czech i Moraw przez Niemcy, być może jednak poważne wydarzenia polityczne, o których pisze Tross, to np. koniec wojny w Hiszpanii (w marcu 1939)? W ostatnim dopisku Tross informuje o aresztowaniu wspólnego przyjaciela Mieczysława – osoby wspominanej w innej korespondencji, także adresata niektórych listów.
Pełna treść: Drodzy przyjaciele z Paryża.
Ratujcie Tadzia. To pierwsze. Nieborak wpadł w ręce wytrawnego „kurwiszona” z hiszpańskim „syfem”, która żyłuje go jak może, pozbawia możliwości jedzenia obiadów, naraża na śmierć głodową. Dajcie spokój – za jeną głupią pindę, choćby nawet z Marokka nie warto przecież tyle płacić. Chyba, że byłaby to wytrawna falangistka, członkini bojowego oddziału gen. Franco czy t[emu] p[odobne]. Ale po to jechać do Paryża, żeby „bulić” na lada „babsko” 30 obiadów – to stanowczo przesada. Źle się Tadziem opiekujesz drogi Emilu. Zafasuj mu lepiej jakąś miłą Francuzeczkę, aby chłopiec nauczył się po francusku, aby skorzystał nieco ze swego pobytu w kraju „demokracji i wolności” – a Ty mu raisz tymczasem jakąś tam Hiszpankę z Tangeru czy Marokka. Tadzio to jest przecież solidny mieszczuch, przyzwyczajony jest do regularnego obiadku, śniadanka i dupci[,] nocniczka pod łóżkiem – a tu nagle robicie z niego cygana, birbanta czy bon viveura. Rozumiem, że sytuacja jest przykra, że trudno w obecnej chwili liczyć na jakieś przyjemne przemiany polityczne czy duchowe – ale przecież są jeszcze przyzwoite dupy w Paryżu? Więc po co Tadziowi swatacie kosztowne wywłoki?
W każdym razie jestem szczerze zadowolony, że wasze ponure nastroje uległy zmianom. Już teraz Tadzio na pewno nie będzie za Baudelairem przyzywał śmierci, nie będzie prowadzić ponurego żywotu mizantropa. Na to nie trzeba było wyjeżdżać z Warszawy do Paryża. Na ul. Chłodnej można było doskonale czytać francuskich fin de siecle-istów i oddawać się dekadenckim nastrojom, szczególnie aktualnym w tak przyjemnej koniunkturze politycznej jak obecna. Z tymi Żydami, o których Tadzio pisał[,] to nie było tak strasznie, jak on to przedstawił. Były trupy – ale nie tyle. Może 5 – 1o. Ale nie dziesiątki czy setki. Mimo wszystko sytuacja Żydów w Polsce nie jest najlepsza. Ozon przygotowuje obecnie specjalne ustawy antyżydowskie. Żydów podzieli się na 4 kategorie. Do I[-]ej, mającej pełne prawa obywatelskie, będą należeć kombatanci, uczestnicy walk o niepodległość oraz neofici, którzy przyjęli chrzest przez 1926. Do II[-]giej (ograniczone prawa obywatelskie) – ci, którzy otrzymali krzyże zasługi itp. odznaczenia. Do III[-]ciej zrodzeni z Żydów, zamieszkałych w Polsce od czasów zamierzchłych. IV kategoria zostanie pozbawiona całkowicie praw. Są to Żydzi, którzy osiedlili się w Polsce na skutek ograniczenia praw Żydów w Rosji (1878 r.). Jednym słowem plotki niewesołe. Podobne przyjemności nie czekają Was jeszcze na razie w Paryżu. Choć to też nastąpi [to zdanie dopisane odręcznie]. A propos żydów i nieżydów… Felicja od niedzieli już jest Joanna. Pokropiono ją [od tego miejsca – drugiej strony – treść zapisana odręcznie] i chodzi dumna, jakby ją nie wiem, co za szczęście spotkało. Zapomina, że procenty z tego czynu mieć będą dopiero jej wnuki. [obok dopisek zielonym piórem Felicji:] (???) W każdym bądź razie nie jest wesoło. Byłbym b. szczery, gdybym powiedział, że jest b. smutno. I dlatego szczerze Wam zazdroszczę, z [tu ta część listu urywa się]
Hallo! Tu Felka. Przypadkiem znalazłam list tego skurwysyna Trossa w szufladzie i dopisuję parę słów. Jestem co prawda Joanna, ale wcale nie chodzę dumna z tego powodu. Grynsztajn pisze o tem, żeby zapełnić kawałek papieru. W ogóle do tego faktu nie przywiązuję żadnej wagi i nie myślę przy tem ani o sobie, ani o swoich wnukach.
Co w Warszawie, to Wam Grynsztajn napisał. W Grudziądzu też nic specjalnie ciekawego poza tem, że Zdzisław chodzi na rauty z m[arszałkiem] Rydzem Śmigłym i zdaje się, że się tem przejmuje. Skrobnijcie do niego. Grudziądz, Sienkiewicza 9 m. 5. Życzę Wam powodzenia i dobrego humoru. W Warszawie jest raczej smutno. Całuję Tadzia i powiedzcie mu, że mi niesłychanie brakuje [go]w Warszawie. Myślę, że on to należycie zrozumie. Całuję Ciebie i Gutę i mimo, że Joanna – pozostaję zawsze oddana i kochająca Ruda Felka
Teraz znów ja – Tross. „Moja” sekretarka Felka napisała Wam od siebie – a teraz ja dalej swoje… Przestaje on[a] już być moją sekretarką, bo u nas w biurze nie zatrudnia się mężatek…
Do Tadzia:
Najbliższy numer „Gł. Gosp.” poświęcony będzie perturbacjom gospod. wywołanym ostatnimi wypadkami politycznymi. Napisz jakiś artykuł na ten temat i odpowiednio dobierz zgodny z tym zagadnieniem przegląd prasy. Dlaczego kretynie nie piszesz do „Naszego Przeglądu”. Z ostatniej chwili: Dowiedziałem się przed chwilą, że siedzi Mietek Bibr. Przedwczoraj go wzięli… Dlaczego – jeszcze nie wiem. (Nie mów nic o tym Belusi [?]).](/brepo/panel_repo/2024/03/27/clpxqf/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-128-001.webp "MPOLIN-A50.1.128")
![Odręczny list od Pauliny (Pesy) z d. Frydlender Kernowej, na czystej karcie w kolorze szarym. Treść na obu stronach karty.
Treść:Szczecin, 24.VII. 1946.
Drogi Tadziu!
Miesiąc jak wróciłam z dalekiego słonecznego Uzbekistanu do Polski. Zatrzymałam się w Szczecinie, ponieważ mąż mój pracuje tutaj w Wojsk. Prokuraturze. W Warszawie dowiedziałam się, że żyjesz i masz córeczkę 6[-]tygodniową. Winszuję! Ja niestety nie mogę się pochwalić. W 1942 r. Kiedy Niemcy były pod Stalingradem – pochowałam swojego syna. Jak przeżyłam, co widziałam w ciągu 1939–1946 – pisać można tomy, ale zbyt zmęczona podróżami, że nie chce się pisać, a zresztą może list trafi do kosza. Mnie oczywiście bardzo interesuje Twoje życie. Przeglądałam niektóre Twoje listy u Olka [Aleksandra Bachracha?], z których bardzo mało się dowiedziałam, tylko tyle, że chorujesz tak jak my na obczyźnie „na tęsknicę za Polską”[.]
Warszawa – gruzy, a jednak jak bardzo chce się budować swoje życie właśnie na tych gruzach…
Jeśli Tad! masz ochotę napisać do starej Pestki – proszę bardzo mój adres:
Szczecin. Prokuratura Sądu Okręgowego podprok. Kernowa Paulina.
(imię „Paulina” – podebrano w Ministerstwie – podobno podchodzi do twarzy [?]
Pestka
Nie spotkałeś przypadkowo Józka Marymonta?](/brepo/panel_repo/2024/03/27/3xczyg/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-123-001.webp "MPOLIN-A50.1.123")
![List na karcie pocztowej. Na rewersie dwa znaczki pocztowe (jeden naklejony, drugi nadrukowany), nalepka polecenia, pieczątki pocztowe, w tym jedna z godłem III Rzeszy; dwa prostokątne stempelki z numerami 445 i 395.
Z treści: Mój Drogi! Od czasu gdy napisaliśmy do Ciebie ostatnią kartę, otrzymaliśmy dwa razy widomy znak, że sobie dajesz radę. Nadeszły mianowicie dwie paczki – jedna z soją, a druga z makaronem. Ten ostatni ma być znakomity, ja go jeszcze nie jadłem, ale Jadzia, która go już raz konsumowała na śniadanie, wyraża się o nim z zachwytem. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/27/ozlhdh/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-116-001.webp "MPOLIN-A50.1.116")
![List na karcie pocztowej. Na rewersie nadrukowany znaczek, pieczątki pocztowe, w tym jedna z godłem III Rzeszy; nadruki - m.in.: „POSTKARTE”. List podpisany Maria Karczmarek - zapewne fikcyjne nazwisko, którego używała rodzina Helmanów w korespondencji słanej do Francji. Z treści: Drogi Tadziu, bardzo się ucieszyłam wiadomością od Ciebie, bo już dawno chyba nie pisałeś. Ja czuję się nieźle i jakoś sobie radzę. Pytasz o rodziców Jadzi – nie widuję się z nimi zupełnie, rozmawiam z nimi czasem telefonicznie. Wiem, że są zdrowi. Oboje pracują. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/27/kypc1r/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-114-002.webp "MPOLIN-A50.1.114")
![List na karcie pocztowej. Na rewersie dwa znaczki pocztowe, (jeden naklejony, drugi nadrukowany), nalepka polecenia, pieczątki pocztowe, dwa prostokątne stempelki z numerami 363 i 349.
Z treści: Mój Drogi! Zajdź ponownie do p. Bortem (82 rue Vaneau) i dowiedz się co słychać z trojgiem dzieci Marka. Napisz jak najprędzej, co się z nimi dzieje i czy mają się dobrze. U nas dotychczas żadnych zmian. Wcześnie zrobiło się zimno, w pierwszych dniach miesiąca spadł śnieg. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/27/1di5p1/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-98-002.webp "MPOLIN-A50.1.98")
![List na karcie pocztowej. Na rewersie dwa znaczki pocztowe (jeden naklejony, drugi nadrukowany), nalepka polecenia, trzy okrągłe pieczątki pocztowe, w tym jedna z godłem III Rzeszy; dwa prostokątne stempelki z numerami 230 i 228.
Z treści: Mój Drogi! Melania otrzymała kartę z 11 b. m. Tylko fałszywie podajesz numer domu, który jest 44 a nie 49. Jak już pisałem paczkę otrzymaliśmy. Na żadne dalsze paczki się nie wydatkuj. Pewien zapasik herbaty posiadamy, a i inne rzeczy można tu dostać. Odżywiamy się wprawdzie nie tak jak przed wojną, bo na to trzeba dużo zarabiać, ale na ogół nie najgorzej. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/27/fp8ovl/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-97-002.webp "MPOLIN-A50.1.97")
![List na karcie pocztowej. Na rewersie dwa znaczki pocztowe (jeden naklejony, drugi nadrukowany), nalepka polecenia, trzy okrągłe pieczątki pocztowe, w tym jedna z godłem III Rzeszy; oderwany róg.
Z treści: Mój Kochany Tadziu! | Kartę Twoją z 4/VIII otrzymaliśmy; bardzo się ucieszyłam, gdyż już dawno nie mieliśmy od Ciebie wiadomości – nie robię Ci żadnych wyrzutów, gdyż wiem, że to wydatek, ale w każdym razie, o ile tylko możesz, to napisz kilka słów. Cieszę się bardzo, że pracujesz i trochę zarabiasz, napisz mi, na jak długo może Ci ten zarobek wystarczyć? […]](/brepo/panel_repo/2024/03/27/rh2yfe/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-96-002.webp "MPOLIN-A50.1.96")
![List na karcie pocztowej napisany na maszynie. Na rewersie naklejony znaczek pocztowy, trzy okrągłe pieczątki, prostokątny stempelek z numerem 1541, nadruki - m.in.: „Postkarte | Kartka pocztowa”.
Z treści: Mój Drogi! Poza 2_ma kartami, które nadeszły od Ciebie jednocześnie, a na które odpowiedzieliśmy, żadnych dalszych wiadomości od Ciebie nie otrzymaliśmy. Piszę na maszynie, na której niejednokrotnie wystukiwałeś swoje złote myśli. Sylwestra obchodziliśmy skromnie. Na pomyślność nowego roku wypiliśmy po kieliszku miodu z nikłych resztek zapasu, w którym w swoim czasie poczyniłeś poważne szczerby. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/27/dpurdk/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-90-001.webp "MPOLIN-A50.1.90")
![List na karcie pocztowej. Na rewersie trzy okrągłe pieczątki pocztowe (dwie z datą nadania, jedna z godłem III Rzeszy), dwa naklejone znaczki, nalepka polecenia.
Z treści: Mój Kochany! Domyślasz się, jak ucieszyłam się wiadomością od Ciebie, na którą tak długo czekałam z wielkim utęsknieniem. Obecnie trochę się uspokoiłam. Karty Twoje szły 5 dni, wobec czego pisz lepiej listy zwykłe. U nas wszystko w porządku; mieszkanie mamy ciepłe, odżywiamy się nieźle, ojciec stracił jednak brzuszek, a i ja jestem smuklejsza. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/27/8fvoje/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-89-002.webp "MPOLIN-A50.1.89")
![Odręczny list napisany na obu stronach pojedynczej karty w kratkę. Zaplamiony w kilku miejscach.
Z treści: Moi Drodzy! | Przede wszystkim życzenia dla Mietka. Wszystko co się przy takich okazjach mówi i… kieliszek wódki. Niestety platoniczny, bo w tej chwili nie zapowiada się, abym w najbliższym czasie mógł zrobić „kojsę”. Ponadto ucałuj serdecznie swoją Małżonkę i złóż Jej w moim imieniu jak najwięcej pozdrowień i życzeń… […]](/brepo/panel_repo/2024/03/27/oc8tpa/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-86-001.webp "MPOLIN-A50.1.86")
![List na karcie pocztowej pisany na pustej części karty i na części przy danych pocztowych. Na rewersie nadrukowany znaczek pocztowy, ślady prawdopodobnie po oderwanych znaczkach, pieczątki pocztowe.
Z treści: Kochany Tadziulku! | A więc przede wszystkiem przyjm wyrazy szczerego współubolewania, z powodu straty, jaką poniosłeś – ale trudno, szkoda forsy […] [nieczytelne], ale to dzisiaj nie ma znaczenia. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/25/mzlwps/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-64-002.webp "MPOLIN-A50.1.64")
![Odręczny list napisany częściowo ołówkiem oraz niebieskim i czarnym atramentem na trzech czystych kartach. Na trzeciej stronie kleks znajdujący się blisko lewego dolnego rogu.
Z treści: Mój kochany Tajwiusiu! | Godzina późna – […] [nieczytelne]. W tej chwili wróciłam do domu. Byłam dziś mocno zalatana […] [nieczytelne]. Związek, […] [nieczytelne], Zebranie Kom. Rewiz. Związku (30 IV walne zebranie), zebranie Klubu […] [nieczytelne] z p. […] [nieczytelne] i Mieczysławem […] [nieczytelne]. […]](/brepo/panel_repo/2024/03/25/i2wewp/contain-360-1000-max-mpolin-a50-1-53-003.webp "MPOLIN-A50.1.53")
Znaleziono 1571 obiektów
